Zgodnie z KSH handlowe spółki osobowe prowadzą przedsiębiorstwo -
niestety KSH nie definiuje co to znaczy prowadzić przedsiębiorstwo.
Definicję przedsiębiorcy (a więc tego który prowadzi przedsiębiorstwo)
mamy w u.s.d.g. (w art. 4) z odwołaniem do prowadzenia działalności
gospodarczej która zdefiniowana jest w art. 2 tejże ustawy jako
działalność zarobkowa itd.
Wydawać by się zatem mogło że prowadzenie przedsiębiorstwa jest
nierozerwalnie związane z działalnością gospodarczą a ta musi z
założenia być nastawiona na zysk (który faktyczne nie musi wystąpić
ale w założeniu jest niezbędny). W tym też kierunku wypowiedział się
parę razy SN (np. SN(7) z 18.06.1991 r., III CZP 40/91, OSNC 1992, nr
2, poz. 17; OSP 1992, nr 3, poz. 65).
Tyle tytułem wstępu - teraz wątpliwości.
Handlowa spółka osobowa może prowadzić działalność wytwórczą w
rolnictwie a w takiej sytuacji nie mają zastosowania przepisy u.s.d.g.
(art. 3 tejże ustawy) - należy więc przyjąć iż spółka nie prowadzi
działalności gospodarczej a zatem jej status jako przedsiębiorcy
wynikający z u.s.d.g. jest co najmniej wątpliwy. Oczywiście możemy
posłużyć się definicją podmiotową przedsiębiorcy z u.k.r.s. (bodajże
art. 36) ale tu jest jeszcze weselej. W pkt. 10 tegoż artykułu za
przedsiębiorcę uznaje się jednostkę badawczo-rozwojową. Kwestię
jednostek badawczo-rozwojowych reguluje ustawa o jednostkach badawczo-
rozwojowych w myśl której jednostki te mogą prowadzić działalność
gospodarczą (art. 2 ust. 3) - ze sformułowania "mogą" należy odczytać
iż jest to ich uprawnienie a nie obowiązek, mogłyby więc - jak się
wydaje - nie prowadzić działalności gospodarczej.
Z kolei art. 74 tejże ustawy w ust. 1 mówi o bliżej niesprecyzowanej
jednostce organizacyjnej (a takimi w myśl art. 33(1) KC są również
osobowe spółki handlowe) utworzonej przez osobę fizyczną lub prawną w
ramach prowadzonej działalności gospodarczej do której będą miały
zastosowanie przepisy ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych - stąd
uzasadnione są rozważania nad możliwością powołania handlowej spółki
osobowej (np. przez zainteresowane tym spółki kapitałowe - w ramach
prowadzonej przez nie działalności gospodarczej) na zasadach jednostki
naukowo-badawczej (która sama nie prowadzi działalności
gospodarczej).
Możliwość tą wydaje się wspierać ust. 2 tegoż artykułu który dopuszcza
istnienie jednostek badawczo-rozwojowych jako spółek handlowych (bez
doprecyzowania iż chodzi o spółki kapitałowe).
(Oczywiście w przypadku komercjalizacji o której tam mowa powstanie
spółka kapitałowa ale jeśli jest ona zarejestrowana jako
przedsiębiorca to wydaje się możliwe przekształcenie jej w spółkę
osobową która będzie jej kontynuatorką - a tego ustawa nie zabrania..)
Wprawdzie problematyczny jest art. 1 ust. 3 - mówiący iż jednostki
badawczo-rozwojowe mają osobowość prawną ale uwzględniając iż art. ten
w ust. 1 definiuje jednostki badawczo-rozwojowe jako państwowe
jednostki organizacyjne a art. 74 jasno dopuszcza stosowanie przepisów
ustawy do niepaństwowych jednostek badawczo-rozwojowych to uzasadnione
wydaje się twierdzenie iż do niepaństwowych jednostek badawczo-
rozwojowych art. 1 nie ma zastosowania.
Podsumowując - wydaje się iż nie jest możliwe zawężenie pojęcia
przedsiębiorcy jedynie do definicji z u.s.d.g. (i KC) a skoro tak i
oprzemy się tylko na definicji podmiotowej przedsiębiorcy z u.k.r.s.
to w zasadzie można byłoby przyjąć że handlowa spółka osobowa może
zostać powołana w celu niezarobkowym a co za tym idzie w dowolnym
dopuszczalnym przez prawo celu. Taki wniosek wydaje mi się jednak
sprzeczny z ideą handlowych spółek osobowych - proszę o ewentualne
uwagi w tej sprawie.

Cytat:

Podsumowując - wydaje się iż nie jest możliwe zawężenie pojęcia przedsiębiorcy jedynie do definicji z u.s.d.g. (i KC) a skoro tak i oprzemy się tylko na definicji podmiotowej przedsiębiorcy z u.k.r.s. to w zasadzie można byłoby przyjąć że handlowa spółka osobowa może zostać powołana w celu niezarobkowym a co za tym idzie w dowolnym dopuszczalnym przez prawo celu. Taki wniosek wydaje mi się jednak sprzeczny z ideą handlowych spółek osobowych - proszę o ewentualne uwagi w tej sprawie.

OK, ale napisz Merlin wprost do czego dążysz, to będzie się łatwiej
ustosunkować.
--
Samotnik
Biżuteria: http://www.bizuteria-artystyczna.pl/

Cytat:

OK, ale napisz Merlin wprost do czego dążysz, to będzie się łatwiej ustosunkować. -- Samotnik Biżuteria:http://www.bizuteria-artystyczna.pl/

Do czego dążę? Do niczego. Przygotowuję się do obrony poglądu iż
handlowa spółka osobowa może nie prowadzić działalności gospodarczej a
co z tym związane może nie być przedsiębiorcą w myśl definicji z
u.s.d.g. i KC. W konsekwencji należałoby przyjąć iż wspomniana spółka
może być powołana w dowolnym dopuszczalnym przez prawo celu.
Oczywiste jest iż przyjęcie zaprezentowanej argumentacji i wniosku
kłuci się z ideą handlowych spółek osobowych (które w odróżnieniu od
spółek kapitałowych nie miały być powoływane w dowolnym dopuszczalnym
przez prawo celu). Z samego jednak faktu że coś się kłuci z ideą
niewiele wynika jeżeli prawo to dopuści.
Broniąc jednak zaprezentowanego poglądu stanę w opozycji do większości
(jeśli nie wszystkich) poglądów głoszonych w doktrynie - po prostu
chcę wiedzieć jak inni patrzą na ten problem.

Cytat:

Zgodnie z KSH handlowe spółki osobowe prowadzą przedsiębiorstwo - niestety KSH nie definiuje co to znaczy prowadzić przedsiębiorstwo.

Mniej więcej to samo co prowadzić działalność gospodarczą.

Cytat:

Handlowa spółka osobowa może prowadzić działalność wytwórczą w rolnictwie a w takiej sytuacji nie mają zastosowania przepisy u.s.d.g. (art. 3 tejże ustawy) - należy więc przyjąć iż spółka nie prowadzi działalności gospodarczej a zatem jej status jako przedsiębiorcy wynikający z u.s.d.g. jest co najmniej wątpliwy.

Do połowy prawda, potem nieprawda. A czy będzie przedsiębiorcą w świetle
art. 43(1) KC?

Cytat:

Podsumowując - wydaje się iż nie jest możliwe zawężenie pojęcia przedsiębiorcy jedynie do definicji z u.s.d.g. (i KC) a skoro tak i oprzemy się tylko na definicji podmiotowej przedsiębiorcy z u.k.r.s. to w zasadzie można byłoby przyjąć że handlowa spółka osobowa może zostać powołana w celu niezarobkowym a co za tym idzie w dowolnym dopuszczalnym przez prawo celu. Taki wniosek wydaje mi się jednak sprzeczny z ideą handlowych spółek osobowych - proszę o ewentualne uwagi w tej sprawie.

Dowolny cel zgodny z prawem to domena spółek kapitałowych. Prowadzenie
przedsiębiorstwa pod własną firmą to spółki osobowe. Nie można
utożsamiać jednego i drugiego "wyjeżdżając" poza KSH i opierając
argumentację o pojęcia przedsiębiorcy, zakres podmiotowy ustawy o
swobodzie DG itd. Fakt, że obecnie istnieje mały nieład z dokładnym
wyznaczeniem ram bycia przedsiębiorcą, ale taka argumentacja - może
uzasadniona na gruncie wykładni językowej - nie uwzględnia wykładni
systemowej, z którą się kłóci.

--
..B:artek.

Tak się zastanawiam nad tym art. 43(1) KC - tyle tylko że i tu mamy
niezdefiniowane pojęcie "działalności gospodarczej", faktycznie jednak
to jest słaby punkt w argumentacji. Muszę nad tym jeszcze pomyśleć.

Zwróć jednak uwagę iż to tylko część argumentacji - pozostaje sprawa
jednostek badawczo-rozwojowych które mogą być spółkami handlowymi (bez
zawężenia do spółek kapitałowych) i które mogą nie prowadzić
działalności gospodarczej. W tym przypadku nie będą przedsiębiorcą
również w myśl art. 43(1) KC. Jeżeli natomiast uznamy że handlowa
spółka osobowa może nie prowadzić działalności gospodarczej to nadal
jesteśmy w punkcie wyjścia. Mamy wyłom w systemie a do przedsiębiorców
adekwatna będzie tylko definicja podmiotowa z u.k.r.s. - w
konsekwencji handlowa spółka osobowa będzie przedsiębiorcą przez sam
wpis do rejestru, niezależnie od przedmiotu działalności (którym nie
będzie musiała być działalność gospodarcza).

Cytat:

Zwróć jednak uwagę iż to tylko część argumentacji - pozostaje sprawa jednostek badawczo-rozwojowych które mogą być spółkami handlowymi (bez zawężenia do spółek kapitałowych) i które mogą nie prowadzić działalności gospodarczej. W tym przypadku nie będą przedsiębiorcą również w myśl art. 43(1) KC. Jeżeli natomiast uznamy że handlowa spółka osobowa może nie prowadzić działalności gospodarczej to nadal jesteśmy w punkcie wyjścia. Mamy wyłom w systemie a do przedsiębiorców adekwatna będzie tylko definicja podmiotowa z u.k.r.s. - w konsekwencji handlowa spółka osobowa będzie przedsiębiorcą przez sam wpis do rejestru, niezależnie od przedmiotu działalności (którym nie będzie musiała być działalność gospodarcza).

Podobnie jest ze sp. z o.o., która nie prowadzi działalności
gospodarczej. Jest mimo tego wpisywana do rejestru przedsiębiorców KRS,
ma firmę i może udzielać prokury - a to są przymioty przedsiębiorców.
Mała nieścisłość "systemowa". Niemniej pozostałbym przy uznaniu dwóch
najważniejszych definicji przedsiębiorcy - na gruncie prawa prywatnego
tej z art. 43(1) KC i na gruncie publicznego z ustawy o swobodzie DG.
Pozostałe definicje mają charakter "lokalny", ograniczony do konkretnej
ustawy, a nie systemowy. Tak, jednostki badawczo-rozwojowe to wg
kryteriów uznania za przedsiębiorców dziwny twór. Ale gdyby patrzeć na
listę z art. 36 ustawy o KRS to są tam też inne - mogłoby się wydawać
dziwne - przypadki uznania za przedsiębiorcę. Wyobrażasz sobie JB-R jako
spółkę osobową? IMHO taka forma działalności byłaby mocno kłopotliwa.

Twój tok rozumowania, w którym dochodzisz do wniosku, że spółka osobowa
mogłaby nie prowadzić DG, ma trochę słuszności i z punktu widzenia
logiki i wykładni językowej dałby się obronić. Ale nie w świetle
wykładni systemowej. Wedle dwóch najważniejszych aktów prawnych dla
spółek handlowych - KSH i KC - spółki osobowe muszą prowadzić DG.
Świadczy o tym 1) porównanie celu działalności spółek osobowych i spółek
kapitałowych - te ostatnie mają go szerzej zakreślony, 2) odwołanie się
do "prowadzenia przedsiębiorstwa" - interpretować się to powinno jako
"prowadzić DG", zobacz też art. 55(1) z definicją przedsiębiorstwa -
jest tam mowa o prowadzeniu DG. Można by zatem powiedzieć, że chodzi o
prowadzenie zorganizowanego zespołu składników materialnych i
niematerialnych służących do prowadzenia DG. Zatem nie da się uciec od
DG w tym wypadku.

--
..B:artek.

Rozważając problem art. 43(1) KC trafiłem na ciekawy wyrok SA w
Katowicach z 20.12.2002 ( I ACa 701/02)* - zdaniem sądu należy
dostrzegać różnicę pomiędzy zakresem pojęć "powadzenie działalności
gospodarczej" a "prowadzenie przedsiębiorstwa", przy czym to drugie co
do zakresu sąd uznał za pojęcie szersze.
Tu pojawia się więc pewien problem. Jeśli przedsiębiorca zgodnie z
przepisem art. 43(1) KC jest podmiotem prowadzącym działalność
gospodarczą (lub zawodową) to bycie przedsiębiorcą jest zrównane z
prowadzeniem działalności gospodarczej (nie ma więc tu miejsca na
żadne szersze rozumienie pojęcia przedsiębiorcy). Skoro więc
prowadzenie przedsiębiorstwa jest pojęciem zakresowo szerszym od
prowadzenia działalności gospodarczej to w konsekwencji musi wykraczać
poza związane z nią pojęcie przedsiębiorcy - w myśl art. 43(1) KC.. (W
tym miejscu warto wspomnieć iż handlowe spółki osobowe w myśl KSH nie
tyle są przedsiębiorcami co prowadzą przedsiębiorstwo.)
Czy mając powyższe na uwadze nie jest uzasadniony wniosek iż pojęcie
prowadzenia przedsiębiorstwa jest szersze od definicji przedsiębiorcy
z art. 43(1) KC? I dalej, niekoniecznie musi być związane z
prowadzeniem działalności gospodarczej (lub zawodowej)?

Przechodząc dalej - w świetle wykładni systemowej faktyczne trudno
byłoby uzasadnić prowadzenie dowolnej dopuszczanej przez prawo
działalności. Zastanawia mnie jednak nadal kwestia JB-R, czy w tym
wypadku ustawa o JB-R nie będzie lex specialis do KSH?
Co się zaś tyczy HSO jako JB-R - z trudem ale jakoś sobie to
wyobrażam. W wyniku komercjalizacji mamy JB-R jako spółkę kapitałową
którą przekształcamy w osobową (rejestracja nie powinna być problemem,
możemy się nawet posłużyć PKD, np. 72.1 badania naukowe i prace
rozwojowe w dziedzinie nauk przyrodniczych i technicznych).
No i art. 55(1) KC - trochę będzie to "czepianie się" ale z faktu że
przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem (...) przeznaczonym do
prowadzenia działalności gospodarczej w świetle przywołanego wyroku
nie wynika iż jego prowadzenie jest równoznaczne z prowadzeniem
działalności gospodarczej. (Wiem, nie ma u nas precedensów - staram
się jednak dojść do tego w jaki sposób Sołtysiński doszedł do
podobnych wniosków, wredne zadanie.)

*Podaję za: M. Rozwadowska-Herrmann, Kodeks cywilny (kodeks-system),
Wydawnictwo C.H.BECK, Warszawa 2007, s. 46.

Cytat:

Skoro więc prowadzenie przedsiębiorstwa jest pojęciem zakresowo szerszym od prowadzenia działalności gospodarczej to w konsekwencji musi wykraczać poza związane z nią pojęcie przedsiębiorcy - w myśl art. 43(1) KC. (W tym miejscu warto wspomnieć iż handlowe spółki osobowe w myśl KSH nie tyle są przedsiębiorcami co prowadzą przedsiębiorstwo.) Czy mając powyższe na uwadze nie jest uzasadniony wniosek iż pojęcie prowadzenia przedsiębiorstwa jest szersze od definicji przedsiębiorcy z art. 43(1) KC? I dalej, niekoniecznie musi być związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (lub zawodowej)?

Czyli "prowadzić przedsiębiorstwo" może każdy i wszędzie? Np. w urzędzie
organ administracji też może prowadzić przedsiębiorstwo, bo urząd
dysponuje zorganizowanym zespołem składników materialnych i
niematerialnych służących prowadzeniu DG, który to akurat zespół w
urzędzie temu nie służy, ale mógłby, gdyby zamiast urzędu rezydowała tam
spółka? To ja też w domu mam przedsiębiorstwo, bo dało by się na bazie
tych składników prowadzić DG.

Cytat:

No i art. 55(1) KC - trochę będzie to "czepianie się" ale z faktu że przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem (...) przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej w świetle przywołanego wyroku nie wynika iż jego prowadzenie jest równoznaczne z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Założenie: "samochód służy do przemieszczania się". To, jeżeli powiem
"prowadzę samochód" to wcale nie znaczy, że się przemieszczam? Prawda
czy nieprawda?

Cytat:

Przechodząc dalej - w świetle wykładni systemowej faktyczne trudno byłoby uzasadnić prowadzenie dowolnej dopuszczanej przez prawo działalności. Zastanawia mnie jednak nadal kwestia JB-R, czy w tym wypadku ustawa o JB-R nie będzie lex specialis do KSH? Co się zaś tyczy HSO jako JB-R - z trudem ale jakoś sobie to wyobrażam. W wyniku komercjalizacji mamy JB-R jako spółkę kapitałową którą przekształcamy w osobową (rejestracja nie powinna być problemem, możemy się nawet posłużyć PKD, np. 72.1 badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie nauk przyrodniczych i technicznych).

Uhm, i kto będzie wspólnikiem w takiej spółce prowadzącym jej sprawy, ją
reprezentującym i odpowiadającym całym majątkiem za zobowiązania? Skarb
Państwa? Jeśli Skarb Państwa, to działający za czyim pośrednictwem (jaki
człowiek?) I kto jeszcze będzie wspólnikiem, bo taka spółka nie może być
jednoosobowa?

IMHO całe tego typu dyskusje - bez obrazy - to jest trochę "bicie
piany". To bicie piany umożliwiają nie dość precyzyjne przepisy, jednak
i tak dla praktyki nic nowego z tego nie wynika. Pokaż mi spółkę
osobową, która nie prowadzi DG. Mogę też nakierować na publikacje Piotra
Bielskiego o dość podobnej tematyce.

--
..B:artek.

Dziękuję za poświęcony czas i argumenty. Bardzo się przydały.

Pozdrawiam
Tomasz Myrdin